نقدینگی در حسابداری

نسبت نقدینگی به معنای توانایی و قدرت یک شرکت سهامی در پرداخت بدهی‌های جاری است که بیشتر در کوتاه‌مدت مورد محاسبه قرار می‌‌گیرد. ما از نسبت‌های مالی نقدینگی استفاده می‌‌کنیم تا یک شرکت را از لحاظ مالی بررسی کنیم و میزان نقدینگی آن را بدست بیاوریم. این نتیجه باعث می‌شود تصمیم درست‌تری در زمینه خرید یا فروش سهم آن شرکت اتخاذ کنیم. موضوع اصلی این مقاله نیز همین است. به نسبت‌های به دست آمده از صورت‌های مالی شرکت که برای مطالعه وضعیت شرکت و قیمت سهام آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، نسبت‌های مالی می‌گویند.

ما از نسبت‌های مالی نقدینگی استفاده می‌‌کنیم تا یک شرکت را از لحاظ مالی بررسی کنیم و میزان نقدینگی آن را بدست بیاوریم. این نتیجه باعث می‌شود تصمیم درست‌تری در زمینه خرید یا فروش سهم آن شرکت اتخاذ کنیم. موضوع اصلی این مقاله نیز همین است. به نسبت‌های به دست آمده از صورت‌های مالی شرکت که برای مطالعه وضعیت شرکت و قیمت سهام آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، نسبت‌های مالی می‌گویند.

فرمول نقدینگی حسابداری

نسبت های مختلفی نقدینگی حسابداری یک شخص را اندازه گیری می کند که به شرح زیر است

نسبت جاری

نسبت جاری توانایی شرکت در پرداخت بدهی های جاری را که در سال آینده قابل پرداخت است، در رابطه با دارایی های جاری موجود، مانند وجوه نقد، موجودی ها و حساب های دریافتنی اندازه گیری می کند. بنابراین، هر چه نسبت جاری بالاتر باشد، وضعیت نقدینگی شرکت بهتر است.

فرمول محاسبه نسبت جاری :

نسبت جاری = دارایی های جاری / بدهی های جاری

اگر این نسبت چیزی در حدود ۲ باشد؛ یعنی ۲ برابر بدهی های جاری، دارایی جاری وجود داشته باشد. اگر نسبت جاری کوچک شود، ریسکی تحت عنوان ریسک عدم پرداخت به موقع بدهی های جاری به وجود می‌آید.

اگر نسبت جاری خیلی بزرگ شود، یا صورت کسر زیاد است که این به معنی آن است که موجودی کالا یا ملزومات زیادی نگهداری می‌شود و یا مخرج کسر کوچک است که این به معنی آن است که مدیران شرکت نتوانسته‌اند اعتبارات کوتاه مدت جذب کنند.

نسبت آنی/سریع

نسبت سریع توانایی شرکت در پرداخت بدهی های جاری را که در سال آینده قابل پرداخت هستند، در مورد نقدشوندگی ترین دارایی های خود می سنجد. موجودی‌ها و هزینه‌های پیش‌پرداخت شده از دارایی‌های جاری برای محاسبه نقدشونده‌ترین دارایی‌ها خارج می‌شوند.

محاسبه نسبت سریع:

نسبت سریع = (نقد و معادل نقد + حساب های دریافتنی + سرمایه گذاری های کوتاه مدت) / بدهی های جاری

یا

نسبت سریع = (دارایی های جاری – موجودی ها – هزینه های پیش پرداخت) / بدهی های جاری

این نسبت اگر چیزی در حدود یک باشد، قابل قبول است. اگر این نسبت زیاد باشد، این اتفاق ممکن است به سه دلیل رخ دهد. نخست ممکن است موجودی کالای کمی نگهداری می‌شود. دوم ممکن است دارایی های جاری زیاد باشد و سوم ممکن است اعتبارات کوتاه مدت کمی جذب شده باشد.

نسبت نقدینگی

نسبت وجه نقد توانایی شرکت در پرداخت بدهی های جاری را که در سال آینده در رابطه با وجوه نقد یا معادل نقدی آن قابل پرداخت است، اندازه گیری می کند. نسبت وجه نقد، دارایی های نقدی را دقیقاً وجه نقد یا معادل های نقدی تعریف می کند. توانایی شرکت را برای حلال ماندن در صورت بروز هر شرایط اضطراری ارزیابی می کند، زیرا حتی یک شرکت بسیار سودآور گاهی اوقات در صورت عدم وجود نقدینگی برای رویارویی با رویدادهای پیش بینی نشده ممکن است دچار مشکل شود. فرمول آن برای محاسبه نسبت نقدی:

نسبت نقدی = (نقد و معادل نقد + سرمایه گذاری های کوتاه مدت) / بدهی های جاری

مزایای نقدینگی حسابداری

نقدینگی حسابداری مزایای متعددی برای شرکت یا یک فرد دارد. برخی از مزایا به شرح زیر است:

• به تعیین اینکه آیا شرکت نقدینگی کافی برای ایفای تعهدات کوتاه مدت خود دارد یا خیر، کمک می کند تا بر اساس آن، مسیر اقدام آینده خود را برنامه ریزی کنیم.
• اندازه گیری و محاسبه نقدینگی حسابداری آسان است.
• برای مدیریت شرکت در ارزیابی عملکرد شرکت مفید است.
• بانک ها، سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر ذینفعان ممکن است از آن به عنوان بخشی از تجزیه و تحلیل خود قبل از ارائه اعتبار یا سرمایه گذاری پول خود در شرکت استفاده کنند.

معایب نقدینگی حسابداری

محدودیت ها و معایب نقدینگی حسابداری شامل موارد زیر است:

• نقدینگی حسابداری بر اساس ارقام محاسبه می شود و احتمال دستکاری شرکت در این ارقام وجود دارد. در این صورت نقدینگی حسابداری محاسبه شده تصویر صحیحی از وضعیت نقدینگی شرکت نشان نخواهد داد.
• نقدینگی حسابداری کمک می کند تا بدانیم آیا نقدینگی کافی برای انجام تعهدات کوتاه مدت در شرکت خاص وجود دارد یا خیر. با این حال، با ارقام صنعت یا رقبا مقایسه نمی شود زیرا ممکن است این نسبت ها برای صنایع مختلف تفسیرهای متفاوتی داشته باشند.
• چندین نسبت نقدینگی حسابداری را اندازه گیری می کنند و بر اساس میزان دقیق تعریف دارایی نقدی در آنها متفاوت هستند. هر نسبت دارایی های نقدی را به طور متفاوتی تعریف می کند، بنابراین هیچ نتیجه گیری مشخصی وجود ندارد که کدام نسبت نقدینگی حسابداری را به بهترین نحو اندازه گیری می کند.

نکات مهم

• نقدشوندگی حسابداری معیاری است از سهولتی که یک شرکت یا یک فرد می تواند با استفاده از دارایی های نقدی موجود به تعهدات مالی خود عمل کند.
• نقدینگی حسابداری توانایی پرداخت بدهی های معوق را در زمان سررسید با استفاده از دارایی های نقدی خود اندازه گیری می کند.
• می توان نقدینگی حسابداری را با مقایسه دارایی های نقدی موجود با بدهی های جاری یا تعهدات کوتاه مدت سررسید ظرف یک سال ارزیابی کرد.
• نقدینگی حسابداری یکی از معیارهای مهمی است که برای آگاهی از توانایی افراد در پرداخت تعهدات بدهی جاری سررسید خود در سال آینده بدون نیاز به جذب سرمایه خارجی مورد استفاده قرار می گیرد.
• نسبت های مختلف نقدینگی حسابداری شامل نسبت های جاری، سریع و نقدی را اندازه گیری می کند. اگر دارایی های نقدی شخص بیش از بدهی های جاری یا تعهدات کوتاه مدت خود باشد، نشان می دهد که نقدینگی حسابداری شخص کافی است. در غیر این صورت می تواند به موقع به تعهدات خود عمل کند.

تجزیه‌وتحلیل نسبت نقدینگی

از بالا بودن عدد نسبت سریع (آنی) دو  برداشت می‌توان داشت:

۱-ایجاد اطمینان خاطر بیشتر برای اعتباردهندگان کوتاه‌مدت شرکت

۲-بیش‌ازحد بودن نقدینگی و یا مطالبات شرکت

هر دو عامل ذکر شده در بالا به‌دلیل ضعف مدیریت شرکت یا محافظه‌کاری بیش‌ازحد شرکت در تأمین نقدینگی جاری، اتفاق می‌افتد.

پایین بودن این نسبت بیانگر احتمال وجود مشکلات آتی در پرداخت تعهدات کوتاه‌مدت برای شرکت است. گروهی از تحلیلگران معتقدند چنانچه نسبت آنی کمتر از یک باشد، شرکت در معرض خطر عدم توانایی پرداخت سریع بدهی‌ها، قرار دارد.

نسبت آنی شرکت معمولاً از نسبت جاری آن کوچک‌تر است. زیرا موجودی کالا و اسناد پرداختنی که در نسبت جاری وجود دارد در نسبت آنی لحاظ نمی‌شود.

از مقایسه نسبت جاری و آنی شرکت در یک دوره چندساله یکی از نتایج زیر حاصل می‌شود:

الف- ثبات نسبی: ممکن است اختلاف دو نسبت در طی سنوات گذشته ثابت باقی‌مانده باشد که در این حالت میان موجودی‌ها و حجم تولید و فروش شرکت تناسب برقرار است. به این معنا که شرکت تغییر اساسی در روند حال حاضر خود نسبت به گذشته ایجاد نکرده است.

ب- افت نسبی: چنانچه روند تفاضل نسبت جاری و آنی در طی چند سال نزولی باشد، به‌گونه‌ای که نسبت آنی کمتر از نسبت جاری باشد، افت نسبی به وجود آمده است. این موضوع بیانگر آن است که موجودی مواد اولیه و میزان تولید، هماهنگ با فروش رشد نکرده‌ است. درصورتی‌که سایر اطلاعات تکمیلی نیز این موضوع را تأیید کنند، شرکت باید در آینده نزدیک برای حفظ موقعیت خود برنامه‌های توسعه‌ای داشته باشد.

ج- رشد نسبی: این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که اختلاف میان دو نسبت در طی سال‌ها، روند افزایشی داشته باشد. این امر می‌تواند نشان‌دهنده تراکم موجودی‌ کالا در شرکت باشد که این موضوع  می‌تواند به علت وجود مشکل در فروش محصولات، باشد.