مفهوم دارایی در حسابداری، به هرگونه منبعی اشاره دارد که می‌تواند از آن درآمد یا فوایدی بدست آید. این مفهوم در تصمیم‌گیری‌های مالی شرکت بسیار اهمیت دارد و در تعیین سلامت مالی و عملکرد شرکت نقش مهمی را بازی می‌کند. در این مقاله، به بررسی مفهوم دارایی در حسابداری و اهمیت آن در تصمیم‌گیری‌های مالی شرکت پرداخته خواهد شد.
در سال‌های اخیر، با توجه به اهمیت روزافزون تصمیم‌گیری‌های مالی در شرکت‌ها، مفهوم دارایی به عنوان یکی از اصول اساسی حسابداری مورد توجه قرار گرفته است. دارایی می‌تواند از هرگونه منبعی شامل سرمایه، درآمد، خرید، استفاده از خدمات و دارایی‌هایی که به صورت طبیعی به دست می‌آیند، شامل زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و دیگر اموال مشابه باشد.
مفهوم دارایی در حسابداری
طبق تعریف جدیدتری که در کتاب مبانی نظری حسابداری از دارایی شده، دارایی مفهومی مالی است یعنی اموال و حقوقی که منافع آتی قابل تبدیل به پول دارند و بر اثر معاملات، عملیات یا رویدادهای مشخص به مالکیت یا تسلط مالکانهٔ یک واحد تجاری درآمده‌اند؛ دارایی آن واحد محسوب می‌شوند.
دارایی، یکی از عناصر حسابداری نشان‌دهندهٔ وضعیت مالی واحد انتفاعی است.
نکات کلیدی
- دارایی یکی از اصول اساسی حسابداری است.
- به طور کلی دارایی به هر نوع منبع اقتصادی و موجودی نقدی گفته میشود که به شخص یا واحد اقتصادی تعلق دارد.در حقیقت این دارایی در اثر فعالیت اقتصادی وارد نهاد اقتصادی می شود.دارایی را به دو نوع جاری و غیرجاری تقسیم می کنند.
- دارایی می‌تواند از هرگونه منبعی شامل سرمایه، درآمد، خرید، استفاده از خدمات و دارایی‌هایی که به صورت طبیعی به دست می‌آیند، شامل زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و دیگر اموال مشابه باشد.
- دارایی در تصمیم‌گیری‌های مالی شرکت بسیار اهمیت دارد و در تعیین سلامت مالی و عملکرد شرکت نقش مهمی را بازی می‌کند.
کاربرد مفهوم دارایی در کسب و کارها
در کسب و کارها، دارایی‌ها به عنوان یکی از مولفه‌های اساسی دارایی‌های شرکت که می‌تواند در تعیین ارزش خالص شرکت و درآمدهای آتی آن نقش مهمی را بازی کند. همچنین، ارزش دارایی‌ها می‌تواند نشان دهنده عملکرد شرکت در سال گذشته و نیز قابلیت بالقوه آن در سال‌های آینده باشد.
جدول توضیحات:
| مفهوم | توضیح |
|---|---|
| دارایی | در علم حسابداری، کلیهٔ اموال و حقوقی است که دارای ارزش پولی باشند. منبعی است که از طریق آن می‌توانید درآمد و فوایدی بدست آورید. می‌تواند شامل سرمایه، درآمد، خرید، استفاده از خدمات و دارایی‌هایی که به صورت طبیعی به دست می‌آیند، شامل زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و دیگر اموال مشابه باشد. |
| اهمیت دارایی در تصمیم‌گیری‌های مالی | دارایی در تصمیم‌گیری‌های مالی شرکت بسیار اهمیت دارد و نقش مهمی را در تعیین سلامت مالی و عملکرد شرکت بازی می‌کند. |
| کاربردهای مفهوم دارایی در کسب و کار | دارایی‌ها می‌تواند در تعیین ارزش خالص و درآمدهای آتی شرکت و همچنین نشان دهنده عملکرد شرکت در سال گذشته و قابلیت بالقوه آن در سال‌های آینده باشد. |
دارایی‌های یک واحد، ممکن است پدیده‌های عینی و مشهود باشند. مثل زمین، ساختمان، موجودی نقدی و موجودی کالا، یا به صورت حقوق مالی و امتیازات غیرقابل رؤیت، مثل سرقفلی و مطالبات از اشخاص.
دارایی‌ها عرفاً از دیدگاه اراده در ترازنامه به گروه‌های متمایزی تقسیم می‌شوند.
دو گروه که مورد استفاده بیشتری دارند عبارتند از دارایی‌های جاری و دارایی‌های ثابت.
دارایی‌های جاری
این دارایی‌ها اقلامی هستند که انتظار می‌رود در طی یک سال یا یک دوره عملیاتی از تاریخ تنظیم ترازنامه (هر کدام که طولانی‌تر است) به وجه نقد تبدیل، یا مصرف یا فروخته شوند. معمولاً دارایی‌های جاری بر حسب سرعت تبدیل شدن به وجه نقد یا مصرف در ترازنامه منعکس می‌گردند. مانند: بانک‌ها، صندوق، تنخواه‌گردان، بدهکاران، پیش‌پرداخت‌ها، موجودی کالا و ملزومات اداری.
به عبارتی دیگر به نوعی از دارایی گفته میشود که انتظار می‌رود در مدت یک سال به وجه نقد تبدیل شود.در واقع هر نوع دارایی که بتوان آن را در کمتر از یک سال به وجه نقد تبدیل کرد دارایی جاری گفته می شود.
در ترازنامه این دارایی شامل سفارشات و پیش پرداختها، موجودی مواد و کالاها، دریافتیهای تجاری، سرمایهگذاریهای کوتاهمدت، موجودی نقد و دارایی‌های نگهداری شده برای فروش میشود.
دارایی‌های ثابت
این دارایی‌ها، اقلامی مشهود با عمری طولانی می‌باشند که در جریان عملیات مؤسسه مورد استفاده قرار می‌گیرند. دارایی‌های این گروه به مرور زمان و پس از استفادۀ مکرر مستهلک می‌گردند به همین دلیل برای هر یک از دارایی‌های ثابت استهلاک منظور میشود. (به استثنای زمین که مستهلک نمی‌گردد) مانند: زمین، ساختمان، تأسیسات، ماشین‌آلات و تجهیزات، ابزارآلات، وسائل نقلیه و منصوبات، قالب،ها، لوازم آزمایشگاهی و دارایی‌های سرمایه‌ای موجود در انبار.
دارایی ثابت مشهود
به دارایی‌های که موجودیت عینی داشته و عملیاتی هستند دارایی مشهود گفته می شود در واقع دارایی هایی مثل زمین ، ساختمان ، ماشین آلات و غیره که بتوان آن ها را به عینه مشاهده کرد.دارایی های ثابت مشهود به سه دسته استهلاک پذیر، استهلاک ناپذیر و نقصان پذیر طبقه بندی می‌شوند.
دارایی های استهلاک پذیر : این دارایی ها دارای عمر اقتصادی معین و محدودی می باشند و طی عمر برآوردی خودشان مستهلک می شوند .
دارایی های استهلاک ناپذیر : این دارایی ها عمر نامحدودی دارند و در اثر استفاده تحلیل نمیروند مثل زمین.
دارایی‌های نقصان پذیر : این دارایی ها بر اثر استخراج تهی می شوند و به موجودی مواد یا کالا تبدیل می شوند، از جمله جنگلها ، معادن و ذخایر طبیعی است که در تراز نامه در گروهی جدا به عنوان معادن و ذخایر طبقه بندی می شوند بنابراین عمر طولانی، منابع آتی قابل اندازهگیری و استفاده در روال عادی عملیات سه ویژگی مهم دارایی های ثابت مشهود به حساب می آیند.
تفاوت دارایی‌های مشهود و نامشهود
در حسابداری، دارایی‌ها به دو دسته دارایی‌های مشهود و نامشهود تقسیم می‌شوند. دارایی‌های مشهود به دارایی‌هایی اطلاق میشود که قابل دید و لمس هستند، مثل دارایی‌های فیزیکی مانند ساختمان‌ها، ماشین‌آلات، نقدینگی، موجودی کالا و مواد اولیه. اما دارایی‌های نامشهود به دارایی‌هایی اطلاق میشود که قابل دید و لمس نیستند و به صورت انتزاعی ایجاد شده‌اند، مانند حقوق مالکیتی، برند، نرم‌افزار، پتنت و افزایش ارزش نام تجاری شرکت.
تفاوت اصلی بین دارایی‌های مشهود و نامشهود در حسابداری، در روش ارزیابی و ثبت آن‌ها است. دارایی‌های مشهود به راحتی ارزیابی و ارزش‌گذاری می‌شوند، زیرا ارزش آن‌ها بر اساس قیمت بازار و یا قیمت تمام شده آن‌ها قابل تعیین است. اما در مورد دارایی‌های نامشهود، این امر کمی پیچیده‌تر است و برای تعیین ارزش آن‌ها باید از روش‌های خاصی مانند مقایسه با دارایی‌های مشابه در صنعت، روش درآمدی و روش هزینه‌ای استفاده کرد.
همچنین، دارایی‌های نامشهود به دلیل نبود قیمت بازار و نبود محصول قابل فروش، برای شرکت‌ها ارزش مخفی و مستقلی دارند. این ارزش مستقل را می‌توان به عنوان منبع رقابتی برای شرکت‌ها در نظر گرفت. به عنوان مثال، یک شرکت با داشتن برند قوی‌تر، می‌تواند بازار را از رقبای خود جلوگیری کند و موفق‌تر باشد.
در کل، تفاوت دارایی‌های مشهود و نامشهود در حسابداری از نظر روش ارزیابی، ارزش مستقل و قابل فروش بودن آن‌ها می‌باشد. در تصمیم‌گیری‌های مالی، باید به این نکته توجه شود که دارایی‌های نامشهود نیز به عنوان منبع ارزش برای شرکت‌ها محسوب می‌شوند و باید به دقت ارزش آن‌ها را تعیین کرد.
نتیجه گیری
بنابراین، این مقاله به بررسی مفهوم دارایی در حسابداری و اهمیت آن در تصمیم‌گیری‌های مالی شرکت پرداخته است. دارایی به عنوان یکی از اصول اساسی حسابداری در تعیین سلامت مالی و عملکرد شرکت نقش مهمی را بازی می‌کند و می‌تواند در تعیین ارزش خالص و درآمدهای آتی شرکت و همچنین نشان دهنده عملکرد شرکت در سال گذشته و قابلیت بالقوه آن در سال‌های آینده باشد.
منابع :
- هورنگرن، یان گری. مبانی حسابداری. تهران: سمت، 1390.
- برادفورد، میشل. حسابداری مالی. تهران: نگاه دانش، 1392.
- فرامرزی، محمدجواد. مبانی حسابداری مالی. انتشارات دانشگاه تهران، 1393.
