تغییرات جدید در استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IFRS)

تغییرات جدید در استانداردهای حسابداری بین‌المللی (IFRS)

استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی (IFRS) به عنوان چارچوبی جهانی، نقش حیاتی در هماهنگی شیوه های حسابداری و افزایش شفافیت گزارشهای مالی ایفا میکنند. با انتشار استانداردهای جدید مانند IFRS 18 و اصلاحات مرتبط، تحولات چشمگیری در نحوه ارائه و تحلیل صورتهای مالی ایجاد شده است. این مقاله به بررسی تغییرات اخیر IFRS، تأثیر آنها بر حسابداری مالی در سطح جهانی و ایران، و مثالهای کاربردی در صنایع مختلف میپردازد.

تغییرات کلیدی در استانداردهای IFRS

۱. استاندارد IFRS 18: ارائه و افشا در صورتهای مالی

این استاندارد که جایگزین IAS 1 شده است، از ژانویه ۲۰۲۷ لازمالاجرا خواهد شد و سه تغییر عمده را معرفی میکند:

• ساختار جدید صورت سود و زیان: دستهبندی درآمدها و هزینهها در سه گروه عملیاتی، سرمایهگذاری، و تأمین مالی با تعریف جمعفرعیهای جدید مانند «سود عملیاتی» و «سود قبل از تأمین مالی و مالیات».
• مثال: شرکتهای بیمه و بانکها باید درآمدهای سرمایهگذاری و تأمین مالی را در بخش عملیاتی گزارش دهند.
• افشای معیارهای عملکرد تعریفشده توسط مدیریت (MPMs): شرکتها ملزم به افشای جزئیات محاسبه معیارهای غیراستاندارد (مانند سود تعدیلشده یا جریان نقدی آزاد) در یادداشتهای توضیحی و تطابق آنها با جمعهای فرعی IFRS.
• بهبود گروهبندی اطلاعات: ارائه جزئیات هزینههای عملیاتی و جلوگیری از ابهام در اقلام «سایر».

۲. تجدیدنظر در استانداردهای موجود

• IFRS 9 (ابزارهای مالی): تغییر در حسابداری تسویه داراییهای مالی.
• IAS 7 (صورت جریان وجوه نقد): تجدیدنظر محدود برای هماهنگی با IFRS 18.

تأثیر تغییرات IFRS بر گزارش‌دهی مالی

۱. افزایش شفافیت و مقایسه پذیری

• ساختار یکپارچه صورت سود و زیان، مقایسه عملکرد شرکتها در صنایع مختلف را تسهیل میکند.
• مثال: سرمایهگذاران میتوانند سود عملیاتی شرکتهای تولیدی و خدماتی را مستقیماً مقایسه کنند.

۲. مدیریت ریسک و تصمیم‌گیری

• افشای MPMs به سرمایهگذاران کمک میکند تا دیدگاه مدیریت را درک کرده و ریسکهای پنهان را شناسایی کنند.

۳. هزینه های تطبیق

• شرکتها باید سیستمهای گزارشگری و نرمافزارهای خود را بهروزرسانی کنند که ممکن است برای کسبوکارهای کوچک چالشبرانگیز باشد.

مقایسه استانداردهای ایران با IFRS

جدول ۱: تفاوتهای کلیدی استانداردهای ایران و IFRS

همگرایی ایران با IFRS

• استاندارد ۴۳ ایران (درآمد عملیاتی): معادل IFRS 15، از سال ۱۴۰۲ اجرایی شده است.
• صورتهای مالی تلفیقی: استاندارد ۳۹ ایران با الهام از IFRS 10 تدوین شده است.

تأثیر تغییرات IFRS بر کسبوکارها در جهان و ایران

۱. صنعت بانکداری و بیمه

• جهانی: طبقهبندی درآمدهای سرمایهگذاری بهعنوان عملیاتی، عملکرد واقعی بانکها را منعکس میکند.
• ایران: تطابق با IFRS 9 برای گزارش ابزارهای مالی، جذب سرمایهگذاران خارجی را تسهیل میکند.

۲. شرکتهای تولیدی

• هزینههای تحقیق و توسعه: در IFRS بهعنوان دارایی ثبت میشوند، درحالیکه در ایران معمولاً هزینه تلقی میگردند.
• مثال: شرکت فناوری X با سرمایهگذاری در توسعه نرمافزار، ارزش داراییهای خود را افزایش میدهد.

۳. شرکتهای چندملیتی

• گزارشدهی یکپارچه: استفاده از IFRS امکان مقایسه عملکرد شعب در کشورهای مختلف را فراهم میکند.

مثالهای کاربردی

مورد ۱: افشای MPMs در شرکتهای بورسی

• شرکتی مانند «الف» سود تعدیلشده را با حذف هزینه های غیرمترقبه گزارش میکند. طبق IFRS 18، این شرکت باید توضیح دهد چرا این معیار مفید است و چگونه محاسبه شده است.

مورد ۲: تطبیق استانداردهای ایران با IFRS

• شرکت پتروشیمی «ب» برای حضور در بورس لندن، صورتهای مالی خود را مطابق IFRS 18 تنظیم کرده و سود عملیاتی را در ساختار جدید ارائه میدهد.

نتیجه گیری

تغییرات اخیر در IFRS، بهویژه استاندارد ۱۸، انقلابی در گزارشگری مالی ایجاد کرده است. این اصلاحات نهتنها شفافیت و مقایسهپذیری را افزایش میدهد، بلکه چالشهایی مانند هزینههای تطبیق سیستمها را به همراه دارد. در ایران، همگرایی تدریجی با IFRS فرصتهایی برای جذب سرمایهگذاری خارجی فراهم میکند، اما نیازمند آموزش نیروی انسانی و بهروزرسانی زیرساختهاست. سازمانهایی که این استانداردها را بهموقع پیادهسازی کنند، در بازارهای جهانی جایگاه رقابتی مستحکمی خواهند داشت.