چرخه کامل حسابداری شرکت های بازرگانی در ایران که در حسابداری به عنوان یکی از اصلیترین عملیات در شرکتهای بازرگانی، باعث میشود تا شرکتها بتوانند از وضعیت مالی خود آگاهی داشته باشند و تصمیمات بهتری درباره مدیریت مالی خود بگیرند. در این مقاله، چرخه کامل حسابداری شرکتهای بازرگانی در ایران به همراه مفاهیم و مفاد قانونی پیرامون حسابداری، نحوه تهیه صورتهای مالی و تفسیر آنها، روشهای تعیین سود و زیان، و نحوه انجام محاسبات مالی، بررسی میشود.
حسابداری یکی از مهمترین عوامل در موفقیت شرکتهای بازرگانی است که به طور مستمر باید انجام شود. در این راستا، شرکتها باید چرخه کامل حسابداری خود را درک کنند و مفاهیم و مفاد قانونی پیرامون حسابداری را بدانند. در این مطلب، مراحل اصلی حسابداری شرکتهای بازرگانی در ایران به همراه نحوه تهیه صورتهای مالی و تفسیر آنها و روشهای تعیین سود و زیان بررسی میشود.
به طور کلی، حسابداری یکی از اصلیترین عملیات در شرکتهای بازرگانی است که به دلیل اهمیت آن، قوانین و مقرراتی برای آن وجود دارد. در ایران، قوانین و مقررات حسابداری توسط سازمان حسابرسی و حسابداری کشور تنظیم و اجرا میشوند.
یکی از مفاهیم مهم در حسابداری، مفهوم ترازنامه است. ترازنامه، بیانگر وضعیت مالی شرکت در یک زمان خاص است. در واقع، ترازنامه شامل دو بخش داراییها و بدهیها است که باید به تراز باشند. همچنین، صورت سود و زیان نیز بیانگر درآمد و هزینه شرکت در یک دوره خاص است.
روشهای تعیین سود و زیان نیز مهم است. در روش مستقیم، سود و زیان به صورت مستقیم از تفاوت درآمد و هزینه محاسبه میشود. در روش غیرمستقیم، سود و زیان از ترازنامه دو دوره متوالی محاسبه میشود.
در انجام محاسبات مالی، مفاهیمی نظیر درآمد، هزینه، سود و زیان، و ارزشگذاری داراییها و بدهیها مورد استفاده قرار میگیرند. این محاسبات میتوانند به شرکتها در تصمیمگیریهای مالی کمک کنند و آنها را از وضعیت مالی خود آگاه کنند.
مراحل چرخه کامل چرخه حسابداری شرکت بازرگانی
مراحل چرخه حسابداری شامل مراحل زیر است:
- تهیه سند: در این مرحله، تمامی تراکنشهای مالی شرکت ثبت میشوند.
- ثبت سند: در این مرحله، تراکنشهای مالی ثبت میشوند.
- تهیه و تأیید صورتهای مالی: در این مرحله، صورتهای مالی شرکت تهیه و تأیید میشوند.
- تفسیر صورتهای مالی: در این مرحله، صورتهای مالی به دقت تفسیر میشوند.
- تعیین سود و زیان: در این مرحله، سود و زیان شرکت تعیین میشوند.
- انجام محاسبات مالی: در این مرحله، محاسبات مالی شرکت انجام میشوند.
مفاهیم و مفاد قانونی چرخه حسابداری شرکت بازرگانی
مفاهیم و مفاد قانونی حسابداری شامل عبارتند از:
- معیارهای حسابداری
- نحوه تهیه صورتهای مالی
- نحوه تفسیر صورتهای مالی
- روشهای تعیین سود و زیان
- نحوه انجام محاسبات مالی
تهیه صورتهای مالی
تهیه صورتهای مالی شامل سه بخش است: ترازنامه، صورت سود و زیان، و گزارش توضیحی.
تفسیر صورتهای مالی
تفسیر صورتهای مالی شامل مفاهیمی نظیر سرمایه، بدهی، سود، و زیان است.
تعیین سود و زیان
تعیین سود و زیان شرکت به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت میگیرد.
انجام محاسبات مالی
انجام محاسبات مالی شامل محاسبه درآمد، هزینهها، سود و زیان، و ارزشگذاری داراییها و بدهیها است.
جدول مراحل چرخه حسابداری شرکت بازرگانی
در این مطلب، یک جدول از مراحل چرخه حسابداری شرکتهای بازرگانی در ایران به همراه توضیحات هر مرحله نیز ارائه شده است.
| مرحله | توضیحات |
|---|---|
| تهیه سند | ثبت تمامی تراکنشهای مالی شرکت |
| ثبت سند | ثبت تراکنشهای مالی در سیستم حسابداری |
| تهیه و تأیید صورتهای مالی | تهیه ترازنامه، صورت سود و زیان، و گزارش توضیحی |
| تفسیر صورتهای مالی | تفسیر مفاهیمی نظیر سرمایه، بدهی، سود، و زیان |
| تعیین سود و زیان | تعیین سود و زیان شرکت به دو روش مستقیم و غیرمستقیم |
| انجام محاسبات مالی | محاسبه درآمد، هزینهها، سود و زیان، و ارزشگذاری داراییها و بدهیها |
انوع حساب ها در حسابداری شرکت های بازرگانی
در این نوع حسابداری و در این نوع موسسات و شرکت های بازرگانی به صورت تخصصی با شش نوع حساب روبرو هستیم که باید آنها را شناخته و نحوه محاسبات انها را بدانیم و با عنوان های ذیل بیان می شوند :
- حساب خرید
- حساب فروش
- حساب برگشت از خرید و تخفیفات
- تخفیفات نقدی خرید
- حساب برگشت از فروش تخفیفات
- تخفیفات نقدی فروش
قبل از اینکه به تعریف این حساب ها بپردازیم سعی می کنیم از دیدگاه مالی ماهیت و نحوه افزایش و کاهش آنها بررسی نماییم.
روش های نگهداری حساب موجودی کالا در شرکت های بازرگانی
در شرکت های بازرگانی اصولا بخش زیادی از دارایی ها موجودی کالاها تشکیل می دهند بنابراین منطقی است که کنترل موجوی کالاها و حساب و کتاب آنها و ثبت هایی که در دفاتر باید زده شود از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد و صاحبان سرمایه در شرکت های بازرگانی سعی می کنند اطلاعات زیادی را در ارتباط با موجودی کالای خود داشته باشند در نتیجه علم حسابداری سعی نموده است نیاز انها را به هر شکل ممکن برطرف نماید . برای همین حسابداری دو روش را برای نگهداری حساب موجودی کالا در شرکت های بازرگانی پیشنهاد کرده است :
- روش ثبت دایمی موجودی کالا
- روش ثبت ادواری موجودی کالا
در این مطلب سعی می کنیم روش ثبت موجودی کالا به روش ادواری را بیشتر توضیح بدهیم چون روش ثبت دایمی موجوی کالاها دشواری ها و پیچیدگی های خاصی دارد که در این مجال نمی گنجد .
ترازنامه در حسابداری بازرگانی
ترازنامه صورت وضعیتی است که با ارائه گزارشی از سرمایه، داراییها و بدهیهای شرکت بازرگانی در یک زمان، اطلاعات مربوط به منابع و تعهدات اقتصادی و حقوق مالی صاحب سرمایه را مشخص مینماید. در واقع ترازنامه شکل بسط داده شده معادله اساسی حسابداری (سرمایه + بدهی = دارایی) است. از آنجایی که ترازنامه به نوعی معرف وضعیت مالی شرکت بازرگانی در مقطع زمانی مشخصی است، آن را با نام صورت وضعیت مالی نیز میشناسند. در ترازنامه معمولا داراییها به ترتیب سرعت آنها در تبدیل شدن به وجوه نقد و بدهیها بر طبق زمان سررسید مربوطه طبقه بندی و گزارش میشوند.
در ترازنامه هر یک از طبقات اقلام مذکور به صورت زیر گزارش میشود ( ترتیب طبقات در تهیه ترازنامه):
داراییهای جاری:
داراییهای جاری در سیستم حسابداری بازرگانی عبارت است از نقدینگی شرکت و سایر داراییهایی که انتظار میرود در طی یک سال به وجه نقد مبدل خواهند شد، به فروش خواهند رفت یا مصرف خواهد شد. اقلام داراییهای جاری عموما به ترتیب نزول نقدینگی در صورت وضعیت مالی (ترازنامه) طبقه بندی میشوند، مثل: موجودی نقد شرکت – موجودی کالای شرکت – سرمایه گذاریهای کوتاه مدت شرکت.
داراییهای غیرجاری:
داراییهای غیرجاری یا به عبارتی داراییهای بلند مدت به آن قسم از داراییها گفته میشود که هدف شرکت، نگهداری و بکارگیری آنها در سالهای متمادی است؛ داراییهای غیرجاری (بلند مدت) را داراییهای ثابت نیز مینامند. داراییهای غیرجاری خود به سه نوع طبقه بندی میشوند.
داراییهای غیرجاری که به ترتیب غیرجاری تر بودن و طولانی تر بودن عمرشان گزارش میشوند؛ مانند زمین – ساختمان – ماشین آلات – اثاثیه – وسایل نقلیه و… داراییهای غیر جاری نامشهود مثل سرقفلی – حق الامتیازها؛ و داراییهای غیرجاری که برای کسب سود و بهره خریداری شده اند؛ مانند خرید اوراق قرضه سایر شرکتها ( البته مشروط بر اینکه برای فروش در یک سال آتی تهیه نشده باشند).
بدهیهای جاری:
بدهیهای جاری در حسابداری بازرگانی به آن دسته از تعهدات شرکت گفته میشود که پیش بینی میشود حداکثر طی یک سال از محل داراییهای جاری شرکت و یا ایجاد بدهی جاری دیگری باز پرداخت یا تسویه شوند. بدهیهای جاری معمولا به ترتیبی که پیش بینی میشود تسویه شوند در ترازنامه طبقه بندی خواهند شد؛ همچون حسابهای قابل پرداخت – مالیات قابل پرداخت.
بدهیهای بلند مدت:
بدهیهای بلند مدت در حسابداری بازرگانی به آن دسته از تعهداتی اطلاق میشود که پیش بینی میشود شرکت نتواند طی یک سال از محل داراییهای جاری خود و یا ایجاد بدهیهای جاری دیگری آنها را بازپرداخت و یا تسویه نماید؛ مانند اوراق مشارکت قابل پرداخت – اسناد قابل پرداخت بلند مدت.
سود و زیان در حسابداری بازرگانی
سود و زیان هر شرکتی بیانگر نتایج عملیات آن شرکت در طی یک دوره مالی است. جهت سنجش نتایج عملیات یک شرکت بایستی درآمدها و هزینههای یک دوره در مقابل هم قرار گیرند. در حسابداری بازرگانی گزارشی را که در آن درآمدها و هزینههای یک دوره شرکتی مقابل هم قرار بگیرند صورت سود و زیان آن شرکت مینامند. صورت سود و زیان شرکتهای بازرگانی باید حاوی اطلاعات زیر باشد:
- فروش خالص
- مبلغ تمام شده کالای به فروش رسیده
- سود یا زیان ناخالص
- هزینههای عملیاتی
- سود یا زیان خالص
- در حسابداری بازرگانی برای بدست آوردن فروش خالص میبایست مانده حساب فروش در دفاتر حسابداری منهای مانده تخفیفات نقدی و سایر تخفیفات فروش و برگشت از فروش شود.
- برای محاسبه مبلغ تمام شده کالای به فروش رسیده بایستی موجودی کالای ابتدای دوره و خرید خالص در طی دوره (خرید منهای برگشت از خرید و تخفیفات نقدی و سایر تخفیفات آن) و هزینههای مربوط به حمل کالا را جمع کرده و موجودی کالا در انتهای دوره را از آن کسر کرد.
- فروش خالص منهای مبلغ تمام شده کالای به فروش رسیده، سود یا زیان ناخالص را بدست خواهد داد.
- در صورت کسر هزینههای عملیاتی چون هزینههای مربوط به فروش و هزینههای اداری از سود یا زیان ناخالص، سود یا زیان خالص حاصل خواهد شد.
نتیجهگیری
همانطور که اشاره شد، حسابداری یکی از اصلیترین عملیات در شرکتهای بازرگانی است که به طور مستمر باید انجام شود. در این مطلب، چرخه کامل حسابداری شرکتهای بازرگانی در ایران به همراه مفاهیم و مفاد قانونی پیرامون حسابداری، نحوه تهیه صورتهای مالی و تفسیر آنها، روشهای تعیین سود و زیان، و نحوه انجام محاسبات مالی، بررسی شد. با دقت و توجه به این مراحل، شرکتها میتوانند از وضعیت مالی خود آگاهی داشته باشند و تصمیمات بهتری درباره مدیریت مالی خود بگیرند.
در نهایت، این مهم است که شرکتها برای انجام حسابداری به شیوههای مناسب و استانداردی عمل کنند و از تخصصیترین حسابرسان و حسابداران برای کمک در انجام این فرآیند استفاده کنند. به این ترتیب، آنها میتوانند از وضعیت مالی خود آگاهی داشته باشند و تصمیمات بهتری درباره مدیریت مالی خود بگیرند.
یک پاسخ